ΒΑΣΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΛΑΪΚΩΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙΩΝ

•      Το στοιχείο της προφορικότητας
•       Στόχος διδακτικός
•       Περιεχόμενο σχετικά με τη ζωή και τις δραστηριότητες των ανθρώπων
•       Σταθερή, σχετικά, αρχή και τέλος
•      Ο τόπος και ο χρόνος δίνονται αόριστα
•      Ανωνυμία στα πρόσωπα
•      Σημαντικός ο ρόλος του αριθμού τρία
•      Αντίθεση ανάμεσα σε δύο κόσμους
•     Το εξωπραγματικό, υπερφυσικό στοιχείο
•     Αίσιο τέλος

Εισαγωγή στο μάθημα της Νεοελληνικής λογοτεχνίας 

Λογοτεχνία: η τέχνη του λόγου & Λογοτέχνης: ο τεχνίτης του λόγου. Ο λογοτέχνης ενδιαφέρεται και για το περιεχόμενο (το τι λέει) και για τη μορφή (το πώς το λέει ) του κειμένου του.

 Ένα κείμενο μπορεί να είναι πεζό (αποτελείται από σειρές και παραγράφους) ή ποιητικό (αποτελείται από στίχους και στροφές).

 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΕΝΟΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ 

ΘΕΜΑ: είναι η βασική ιδέα του κειμένου.

 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: μπορεί να είναι κοινωνικό, πολιτικό, ιστορικό, οικολογικό, φιλοσοφικό, διδακτικό κλπ. 

Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

 • ΥΦΟΣ: απλό (χωρίς πολλά εκφραστικά μέσα), γλαφυρό (με πολλά εκφραστικά μέσα), υψηλό (εκφράζει μεγαλοπρέπεια και υψηλές ιδέες), ρεαλιστικό (αποδίδει την ωμή πραγματικότητα), λυρικό (εκφράζει συναισθήματα), νοσταλγικό, εξομολογητικό κλπ.

 • ΓΛΩΣΣΑ: απλή δημοτική, λόγια (με λέξεις της καθαρεύουσας), με ιδιωματισμούς κλπ.

 • ΕΙΔΟΣ ΑΦΗΓΗΤΗ: ομοδιηγητικός (αφηγείται γεγονότα που έχει ζήσει ο ίδιος), ετεροδιηγητικός (αφηγείται γεγονότα που δεν έχει ζήσει ο ίδιος), δραματοποιημένος (συμμετέχει στη δράση), παντογνώστης (γνωρίζει τα πάντα για τους ήρωές του, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον τους.

 • ΕΙΔΟΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ: πρωτοπρόσωπη, τριτοπρόσωπη, σε β΄πρόσωπο (για αμεσότητα με τον αναγνώστη).

 • ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: παρομοιώσεις, μεταφορές, προσωποποιήσεις, εικόνες οπτικές, εικόνες οπτικοακουστικές, εικόνες οσφρητικές, υπερβολές, επαναλήψεις, αλληγορίες (συμβολισμοί), ασύνδετο σχήμα κλπ. Τα εκφραστικά μέσα θέλουν να τονίσουν κάτι.

 • ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ: περιγραφή, αφήγηση, διάλογος, μονόλογος, εσωτερικός μονόλογος, αφηγηματικό σχόλιο (o αφηγητής σταματά για λίγο την αφήγησή του για να μας διατυπώσει κάποιες σκέψεις και απόψεις του), αναδρομική αφήγηση (αναφέρεται σε ένα γεγονός που έγινε παλαιότερα), πρόδρομη αφήγηση (αναφέρεται σε ένα γεγονός που θα γίνει στο μέλλον).

 • ΜΕΤΡΟ πχ ιαμβικό & ΟΜΟΙΟΚΑΤΑΛΗΞΙΑ πχ ζευγαρωτή.

 Επιπλέον στοιχεία ανάλυσης: 

 Ο ΤΟΠΟΣ & Ο ΧΡΟΝΟΣ των γεγονότων

  Τα ΠΡΟΣΩΠΑ κύρια & δευτερεύοντα: οι σκέψεις, τα συναισθήματα και ο χαρακτήρας τους. 

 Η ΔΡΑΣΗ: γρήγορη ή αργή

  Χωρισμός σε επιμέρους ΕΝΟΤΗΤΕΣ και απόδοση ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΩΝ.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ : 

1. Από πού προέρχεται η λέξη έπος και τι σημαίνει; 

2. Σε ποιο είδος έπους ανήκουν τα ομηρικά ποιήματα (Ιλιάδα και Οδύσσεια) και τι αφηγείται αυτό το είδος έπους;

 3. Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα του ηρωικού έπους;

 4. Τι είναι ο λεγόμενος επικός κύκλος ή κύκλια έπη;

 5. Τι είναι ο τρωικός κύκλος και από ποια έπη αποτελείται;

 6. Ποια η χρονική σχέση των επών του τρωικού κύκλου με την Ιλιάδα και την Οδύσσεια;

 7. Ποιο είναι το κεντρικό θέμα της Ιλιάδας και γιατί το έπος αυτό λέγεται τελικά Ιλιάδα και όχι Αχιλληίδα;

 8. Τι εξιστορεί ο Όμηρος στην Οδύσσεια;

 9. Πότε δημιουργήθηκαν τα ομηρικά έπη και πού; 

10. Από πού αντλούν στοιχεία το ομηρικά έπη και ποιο είναι το αποτέλεσμα; 

11. Που αναφέρονται γενικότερα το ομηρικά έπη;

 12. Τι ήταν οι αοιδοί;

 13. Πώς κατάφερναν οι αοιδοί να αυτοσχεδιάζουν; 

14. Τι ήταν οι ραψωδοί και ποιες ήταν οι διαφορές τους από τους αοιδούς; 

15. Τι ξέρουμε για τον Όμηρο;

 16. Από πού φαίνεται η αξία των ομηρικών επών;

 17. Πότε έγινε η καταγραφή των ομηρικών επών και γιατί;

 18. Ποια είναι η έκταση της Οδύσσειας και ποια της Ιλιάδας και πώς είναι αυτές χωρισμένες; 

19. Ποιο είναι το κεντρικό και ποιο το συμπληρωματικό θέμα της Οδύσσειας;

 20. Γιατί η Οδύσσεια μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μεταπολεμικό έπος;

 21. Τι είδους είναι το ηρωικό στοιχείο της Οδύσσειας;

 22. Σε πόσα και ποια μέρη διακρίνουμε την Οδύσσεια παίρνοντας ως βάση τον Οδυσσέα και την Ιθάκη;